Trzy zasady ludu

"Trzy zasady ludu" w wersji, jaka byla podstawa pierwszego polskiego tlumaczenia dziela Sun Yat-sena (1866-1925, jeden z najwybitniejszych przywodcow nowozytnych Chin), pochodza z cyklu wykladow publicznych wygloszonych przez Suna na uniwersytecie kantonskim w 1924 roku. Ten dokument programowy - jeden z najwazniejszych tekstow spoleczno-politycznych w historii Chin - byl podstawa wychowania obywatelskiego w Republice Chinskiej w okresie rzadow Kuomintangu (1928-1949). Bez watpienia byl rowniez inspiracja dla programu polityki reform i demontazu "koszarowego komunizmu" Mao zainicjowanej w 1978 roku przez Deng Xiaopinga. W "Trzech zasadach ludu" Sun Yat-sen zawarl, formulowany stopniowo od 1905 roku, calosciowy program rozwoju pocesarskich Chin, odrodzenia panstwa i narodu pograzajacych sie od polowy XIX wieku w chaosie i biedzie, kraju wyzyskiwanego i uciskanego przez obce mocarstwa. Roztaczal wizje modernizacji Chin i odbudowy ich mocarstwowej pozycji na swiecie jako kraju demokratycznego, kierujacego sie konfucjanskimi ideami moralnymi. Trzy zasady ludu to zasada narodowa, zasada wladzy ludu oraz dobrobytu ludu. Zasada narodowa rozumiana byla jako odrodzenie panstwa silnego, wolnego od naciskow obcych panstw oraz obudzenie w narodzie uspionych przez stulecia postaw patriotycznych. Zasada wladzy ludu postulowala stworzenie ustroju opartego na wartosciach demokratycznych, a zasada dobrobytu - zapewnienie godnych warunkow bytu spoleczenstwa. Byl to w istocie polityczny program rewolucyjnej przebudowy panstwa i spoleczenstwa, wprowadzenia takiego systemu, ktory bardziej odpowiadalby owczesnym realiom swiata, podpatrzonym przez Sun Yat-sena podczas jego ciaglych podrozy i politycznej emigracji.